CanticumColumn 2010
sluiting 21 dec
Kerstmis 1695 in de
Nikolaikerk, Berlijn
In de periode na de Dertigjarige Oorlog waren er vele misici in de Lutherse Kerk – van velerlei aard. Paul Gerhardt, deken van de Nikolaikerk in Berlijn, gaf een levendige beschrijving van de ochtenddienst die daar op Eerste Kerstdag 1695 gehouden werd:
Het is koud in de kerk. De kaarsen worden aangestoken. Een groep schooljongens zit aan de ene kant van de galerij, en een gemengd koor aan de andere kant. Onder de preekstoel zien we een Collegium Musicum, een vrijwillig muzikaal genootschap bestaande uit handelaren en ambachtslieden, die op violen en houten blaasinstrumenten spelen, verzameld rond een klein draagbaar orgel. Dan is er een mannelijk kwartet, en nog een militair orkest met trompetten, pauken en trommels.
Na het voorspel op het orgel wordt een koraal gezongen… Nu zijn drie geestelijken met witte linten en zwarte mantels bij het altaar verschenen. De hele liturgie wordt in het Latijn gezongen (het gebruik van Latijn en Duits varieerde van plaats tot plaats) door de koren en de schoolkinderen.
Vervolgens zingt een student, gekleed als een engel met grote witte vleugels, vanaf de preekstoel een oudtestamentische profetie, begeleid door het Collegium Musicum eronder.
Na nog meer gezang van bij het altaar wordt de grote deur van de kerk geopend en komt een optocht van meisjes binnen, met de leraar aan het hoofd, allen gekleed als engelen. Zij lopen tot aan het hoge altaar, waar de leraar het eerste couplet van ‘Vom Himmel hoch’ zingt, en vervolgens de meisjes het tweede couplet in een tweestemmige contrapunt. Het derde couplet wordt door het orgel en het koor op de galerij gedaan, als een prachtig vijfstemmig motet. Terwijl de optocht door het gangpad loopt, zingt een van de predikanten een ‘Gloria’, beantwoord door de keurvorstelijke hof- en veldtrompetters met fanfares en tromgeroffel.
Na de preek wordt er weer gezongen door de liturg, en de instrumentalisten spelen een onstuimig ‘Te Deum”. Dan volgt weer een Latijns lied door de schoolkinderen.
Nu beginnen er dingen te gebeuren op de orgelgalerij: een wieg met een pop erin wordt boven de leuning opgetild, terwijl een paar jongens onophoudelijk loeien om de dieren in de stal van Bethlehem uit te beelden. Het koor en de gemeente zingen een gezang, en op dat moment wordt aan de muur hoog boven het orgel een ster van Betlehem,verlicht en van kleine belletjes voorzien, voortdurend rondgedraaid, wat teweeggebracht wordt door een register van het orgel.
Drie houten afbeeldingen, de Drie Wijzen voorstellend met hun traditionele attributen, worden plechtstatig naar voren bewogen en buigen zich neer voor de pop in de wieg. Tegelijkertijd zien we twee poppen, Moren voorstellend, één aan elke kant van de centrale groep. De één blaast op een trompet, de ander slaat op een trommel. Gedurende deze hele scène op de galerij speelt het Collegium Musicum een ritornello (een instrumentaal refrein).
Een jongenssopraan heft Ín Dulci Jobilo’ aan, wat overgenomen wordt door mannenstemmen, onder begeleiding van schalmeien en bombarden. Het lied is nauwelijks voorbij of een door de kinderen buitengewoon geliefd schouwspel verschijnt in het middenpad. Het is de oude Kerstman zelf, met z’n witte baard, z’n puntmuts op het hoofd en een grote zak op de rug, die al snel omringd wordt door’engelen’ en kinderen, die met elkaar wedijveren voor de goede dingen die rondgedeeld zullen worden. Als de grote zak leeg is en de oude Kerstman door de deur van de sacristie verdwenen is, dan wordt als afsluitend koraal ‘Puer natus est Bethlehem’ gezongen.
UIT: Geschiedenis van de Christelijke Muziek, Andrew Wilson – Dickson
______________________________________________________________________________________
sluiting 14 dec
Het beeld van een mens
Men vormt zich een beeld van een mens
En in dat beeld stoot men hem af
Het beeld dat men zich vormt is dikwijls vals.
Men kent de mens niet persoonlijk in zijn eigen menszijn
Het is soms voldoende, dat hij tot een andere partij,
een andere groep , een ander ras of andere godsdienst behoort om
hem af te stoten.
Hij staat aan de andere kant en daarom is hij een vreemde,
wekt hij wantrouwen en wordt hij dikwijls getekend
met het teken van Kaïn.
Het ware beeld van mensen wordt door de liefde getekend.
Liefde, die ons zegt:
Ieder mens is de moeite waard.
Ieder mens moet bemind worden.
uit: Menslief ik hou van je
Phil Bosmans
____________________________________________________________________________________________________
sluiting 7 dec
Simeon en Anna – de wachtenden
wonend in de tempel leerden zij het wachten –
stil verweven in hun lange leven
werd dit hun dagelijks patroon:
het wachten op de Mensenzoon
wachtend in de schemer van aloude profetie
wonend in de tempel
wachtend
dan
plots
een vrouw
een man
twee tortelduiven
en een kind
een flits
hun hele wezen weet:
de tijd is vol
de cirkel rond
de Eeuwige
een weerloos kind
een lied begint voorbij
de jaren van het wachten
– in vrede laat Gij, Heer,
Uw dienstknecht gaan –
nieuwe woorden klinken
zij zingen van een wereldwijde horizon
_________________________________________________________________________________________
sluiting 30 nov
___________________________________________________________________________________________________
sluiting nov
_________________________________________________________________________________________
sluiting nov
AANKLOPPEN, HALLO ZEGGEN, BINNENKOMEN
Aankloppen, goede dag zeggen,
Trachten bij elkaar te komen.
Dat is zoeken naar harmonie
Tussen verschillende mensen.
Hallo zeggen, welkom heten,
Proberen of je lief kan hebben.
Dat is ontdekken dat die harmonie
Telkens anders is dan verwacht.
Binnenkomen, aandacht geven,
Je leven instellen op samen zijn,
Doe je niet in een tijdloze ruimte.
Dat heeft veel te maken
Met drukte, werk en mensen,
Met inkopen, poetsen en koken,
Met zorgen, verzorgen, nazorgen,
Met op de bank vallen, effe rusten,
Met hoe de week eruit ziet.
Mensen liefhebben, zien wat er gebeurt,
Je laten raken door noden van mensen,
Vergt je tijd, verstand, handen en hart.
Daarom zijn er mensen,
Die in de voedselbank deelnemen,
De kleding aan elkaar doorgeven,
Die generaal-pardonners huisvesten,
Die voor drinkbaar water zorgen,
Die in Exodushuizen meedoen,
Die familieleden van zieken in
ziekenhuizen opvangen,
die in het hospice stervenen begeleiden,
die bij ruzies bemiddelen naar vrede,
die zorgen voor een duurzame leefomgeving.
Gedag zeggen, hoi, je medemens zien,
Heeft tijd nodig om te groeien,
Om te leren, om te leven.
Liefhebben is aanwezig zijn,
Waardoor je laat zien wie we zijn,
Gisteren, vandaag en morgen,
Adem, waardoor leven op weg is
En soms God zomaar oplicht.
Hub Crijns
_________________________________________________________________________
sluiting 9 nov
De teruggewezen gave
’t was winter en al schemerig in de stad
Ik wilde het Janskerkhof overgaan
Eigenlijk om bij Anne Frank te leggen
Een bosje bloemen dat ik bij mij had.
Ik had ze al van het papier ontdaan
Maar week terug. Het beeldje op het plein
In deze schemering leefde en zag mij aan
En stille lippen wilden mij iets zeggen,
Terwijl ik onbewegelijk bleef staan.
Niets stoorde dit ontijdelijk samenzijn.
Tot hoorbaar werd haar woordenloos vermaan,
Zij, een Joods kind dat weet van eeuwen heeft:
Gij waart daarbij. Ook nu zij niet meer leeft.‘
Ida Gerhardt
_______________________________________________________________________________-
sluiting 2 nov
ALLEGRO MA NON TROPPO
Leven – zeg ik – je bent mooi,
je had niet rijker kunnen zijn,
niet mieriger of meer bemereld,
niet kikkeriger of pittiger.
Ik probeer het leven te bevallen,
het te vleien, weten wat het wil.
Altijd groet ik het als eerste
en trek daarbij een nederig gezicht.
Ik kom van links of kom van rechts,
loop het altijd voor de voeten,
in vervoering stijg ik op,
in bewondering kom ik neer.
Wat bosrijk is die bes,
wat brommerig die vlieg –
ik had het nooit geloofd
als ik niet zelf geboren was.
Leven – zeg ik – ik weet niets
waar ik jou mee vergelijken kan.
Niemand maakt zo’n dennenappel,
er zijn geen betere of slechtere.
Geprezen je gulheid en precisie,
je vindingrijkheid en zwier,
en verder nog en sterker nog,
je toverkunst en toverkracht.
Als ik je maar niet kwets,
je woede of je drift ontketen.
Meer dan honderdduizend jaar al
maak ik je het hof en lach.
Ik trek het leven aan een blaadje:
Is het blijven staan? Ben ik gehoord?
Heeft het eventjes, één keertje maar,
vergeten waar het heen wil gaan?
uit: Uitzicht met Zandkorrel
Wislawa Szymborska
________________________________________________________________________________________________
sluiting 26 okt
Kersenplukker
De hitte van die dag zorgt voor een lome sfeer. Het is drukkend en de vochtige warmte maakt dat iedereen zich landerig voelt. De dag lijkt zich trager dan normaal naar zijn einde te slepen. Laat in de avond komt er wat leven op het veldje voor onze kampeerplaats. Wij merken het omdat de kersenboom belangstelling trekt.
Het terrein staat vol met vruchtbomen van velerlei soort, ook appels, peren en vijgen zijn er te vinden. Nu is het juni, kersentijd. De overige vruchten wachten op bezoekers later in het seizoen. Van de eigenaar mag de opbrengst van de fruitgaard prooi zijn van de gasten. Het voorkomt dat rottend valfruit ongewenste insecten aantrekt, zo heeft hij er geen werk van.
De uitschuifbare aluminium ladder staat permanent in de kersenboom voor wie hem nodig heeft. Elke dag is het een komen en gaan voor een emmertje ‘zelfpluk’. Campinggasten scholen samen waarbij uitgebreid de kwaliteit van de kersen wordt geproefd en besproken. Sommigen uiten zich luidruchtig zodat de boom zich mag verheugen in steeds meer aandacht. Het duurt maar kort tot de onderste takken volledig zijn ontdaan van hun vruchten. Daarna verleent de ladder goede diensten.
Ook Arie heeft de kersenboom ontdekt. Met veel bravoure, en zijn emmertje losjes bungelend langs zijn zij, komt hij aangewandeld. Hij monstert de kersen in de kruin, daarbij het tegenlicht werend met één hand boven de ogen. De vruchtjes hoog in de boom zien er bijzonder appetijtelijk uit, logisch omdat het meeste zonlicht wordt gevangen in de top. Om Arie’s mond verschijnt een begerige glimlach waarna hij besluit om de ladder zover als mogelijk uit te schuiven. Branieachtig vertelt hij onderwijl zijn ervaringen met ladders aan iedereen die het maar horen wil.
“Jaren mee gewerkt! Meestal waren ze van hout, maar met deze red ik me ook wel.”
Hij plaatst de ladder op een strategische plek in de boom en zoekt daarbij steun in de eerste vertakking. Het uiteinde laat hij rusten op een zwiepende tak nabij de buit die hij zo meteen gaat binnenhalen. Enthousiast klimt hij omhoog. De donkerrode trosje lachen hem toe: “Ziet er goed uit”, roept hij vanuit de hoogte over het terrein. Zijn emmertje is halfvol als hij languit reikt naar een bundeltje donkerrode weelderigheid dat niet mag achterblijven. De tak buigt mee en onderin de boom doet de hefboom zijn werk. De ladder zakt weg en Arie gaat mee. Hij raast door de takken als een ongewenste spreeuw die met een schot hagel uit de boom wordt gehaald omdat hij er niet gewenst is. In een uiterste poging grijpt hij zich vast en blijft spartelend hangen aan een stevige tak. Toegesnelde omstanders helpen hem bij zijn landing op de grasbodem. Hij wrijft zijn geschaafde ledematen en raapt het lege emmertje op.
“Ik had alles onder controle“, zegt hij nog vol trots, over het werken met ladders, en strompelt dan weg van de boom. Eronder wordt pittenspuwend nagepraat over de oogst die Arie achterliet.
Joop Hekkelman
_______________________________________________________________________________________
sluiting 12 okt
Zullen we een bos beginnen?
Graaf een kuil
en plant je boom
voorzichtig
naast de mijne.
Kunnen ze elkaar
uit de wind houden
als het stormt
of in de zondagzon
samen zwijgen.
En als ze ’s avonds
door de wimpers
van hun twijgen
naar elkaar kijken
beginnen ze al
op een bos te lijken.
_______________________________________________________________________________-
sluiting 5 okt
Het Àl
Ik ben de zon, de maan, ik ben de regen,
‘k ben onbeschrijfelijk, niet te meten noch te wegen.
Ik ben rivieren, ik ben zeeёn, bliksem, donder,
ik ben de kleine mens, maar wèl het grote wonder.
Ik ben het water en de vruchten en het koren,
het leven dat uit àlle leven wordt geboren.
Ik ben het allemaal – de wijze en de zot
en in mijn kleinheid schuilt iets van een Grote God.
Het leven
____________________________________________________________________
sluiting 21 sept
Diep in mijn binnenste
Diep in mijn binnenste, heel ver weggestopt
zit wie ik ben.
Diep in mijn binnenste, zorgvuldig verstopt
zit hij die ik niet ken.
Ik ken alleen die ander, die ik nu voor me zie staan,
die al zijn muren ter bescherming
maar niet durft te laten gaan.
Bescherming, een muur, tegen wie of voor wat
tegen verdriet, tegen angsten die hij ooit had.
Ik schrik soms van die ander, die er plotseling is,
en die me laat zien, en voelen, wat ik zo mis.
Jet Smits
______________________________________________________________________________________________________
sluiting 14 sept
RESTAURANT
MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN,
BRUSSEL
Men komt er via een hardstenen trapje:
toeristen met een trui los omgeslagen
en heren die een pak met stropdas dragen.
Een vrouw – alleen als ik – nipt van een sapje.
Men lest beschaafd de dorst en vult de magen.
Vier vrouwen nemen babbelend een hapje
van hun salades, lachen om een grapje,
brengen hun dienblad naar de afruimwagen.
Ik wou wel in die koele hoofden kijken.
Heeft dan geen beeld hun hart in vlam gezet?
Waar is de wilde vreugde om Van Eyck en
het ongemak om Ensor, Giacometti?
Slechts één man vouwt de handen in gebed.
Maar hij dankt niet voor Breugel. Voor spaghetti.
PATTY SCHOLTEN
_____________________________________________________________________________________
sluiting 31 aug
Ode aan de Achterhoek
De Achterhoek, een glooiend land,
gelegen in Oost-Gelderland.
Waar alles nog zo vredig lijkt te gaan.
Een dorp, verscholen in het groen,
met boerderijen net als toen.
Alsof de tijd er stil is blijven staan.
Het lijkt welhaast een schilderij.
Het vee al grazend in de wei.
Een fietspad tussen bos en akkers door.
Grenzend aan het Duitse land,
een meesterwerk van meesterhand,
waaraan ik mijn hart schonk en verloor.
En de mensen kennen elkaar.
En de mensen staan voor je klaar.
Dit is de plek waar mijn wiegje heeft gestaan.
De Achterhoek mijn dierbaar land
ik heb aan jou mijn hart verpand.
Dit is mijn streek, mijn wereld, mijn bestaan.
Waar ik ook ga, mijn hart blijft hier.
In ’t land van naoberschap en bier.
Dit is mijn streek, mijn wereld, mijn bestaan.
Waar ik ook ga, mijn hart blijft hier.
In ’t land van naoberschap en bier.
Dit is mijn streek, mijn wereld, mijn bestaan.
Songtekst van zangeres Sandra Vanreys
_______________________________________________________________________________________________________________________
sluiting 17 aug
BENAUWEND
Het journaal toont elke dag
lange rijen bange mensen,
vluchtend voor geducht gevaar:
honger, oorlog en geweld.
Opgejaagd van hot naar haar,
slepen zij hun schrale lijf
en hun schamele bezit
telkens naar een ander kamp,
waar het ook niet veilig is.
De hele wereld is bezeten
en wij zijn er getuige van
zodat niemand zeggen kan:
“Ik heb het niet geweten.”
Uit: Leesbare klanken
H. Hoogeveen
___________________________________________________
sluiting 29 juni
Roem
Jopie heeft het ver geschopt
en stukken verder dan hij dacht
dat is nou net waar hij mee tobt
het heeft hem van de wijs gebracht
Jopie is zichzelf niet meer
hij wordt in elke krant genoemd
kijk daar staat zijn foto weer
Jopie werd te snel beroemd
maar het hoort niet echt bij hem
hij krijgt een heel andere kop
een ander lijf, een andere stem
hij kan er niet meer tegenop
Jopie was opeens een ster
eerstdaags loopt dat zeker mis
Jopie voelt steeds duid’lijker
dat hij niet echt een topper is
Ze hebben Jopie zo gemaakt
het drong te laat pas tot hem door
maar nu het hem van binnen raakt
voelt hij dat hij ‘zichzelf ‘verloor
nu roept het leven eind’lijk “stop!”
en Jopie maakt een diepe val
hij tuimelt van de hoge top
weer naar zijn eigen stille dal
ziedaar, de waarheid triomfeert
al is de leugen nog zo snel
als Jopie straks weer Jopie is
dan zegt ie dankbaar “Dankjewel…..!”
uit: Liggen in het gras
Toon Hermans
________________________________________________________________________________________________________
sluiting 8 juni
Vogels
We hadden besjes in de tuin.
Nee, geen ouwe dametjes, maar besjes aan struiken.
Toen ik erlangs liep zag ik hoe de vrolijke rooie bolletjes in volle trosjes de struiken versierden.
Een lieflijk beeld, dat ik echter al gauw omzette in: ‘hoe ze zouden smaken? – ‘
Een paar dagen later bleek dat de vogels alle besjes hadden opgesnoept.
Toen ik de lege steeltjes zag, vroeg ik aan de tuinman hoe dat kwam…. en ik zei dat dat vroeger toch niet gebeurde met de besjes in de tuin van mijn grootmoeder?
‘Vroeger waren de vogels anders’, mijmerde de tuinman. ‘Ze waren matig en nog niet zo verwend, want de mensen waren niet zo vrijgevig met hun etenswaar. – Ze gooiden niet zo gauw iets weg, nù krijgen ze zóvéél! – Ze worden hoe langer hoe kieskeuriger en willen alsmaar méér….Ze worden brutaal….Tja, dan krijg je dit’, en hij wees machteloos naar de leeggegeten struiken.
‘Wijze mosterd na de maaltijd’, dacht ik.
Vogels óók al aangetast door onze welvaart?
_______________________________________________________________________________________________________
sluiting 1 juni
ZWERVER
“Ja, balen”, zegt de hip geklede jongen. “Ik had wat te drinken willen halen, maar ik heb m’n portemonnee vergeten.”
“Wacht even”, zegt de zwerver die bij de uitgang van de supermarkt staat. “Hier….drie euro. Is dat genoeg?”
“Wat?! Nee joh!”, roept de jongen geschrokken. “Ik kan toch geen geld van jou aannemen?”
“Tuurlijk wel”, zegt de zwerver met een vriendelijk knikje.
“Ik krijg toch ook vaak geld van jou?”
Matijn Nijhuis
ik@nrc.nl
____________________________________________________________________________________________
sluiting 25 mei
Zoals een bloem de zon nodig heeft
om bloem te worden,
zo heeft een mens de liefde nodig
om mens te worden.
Zoals de groei en de bloei van planten en bloemen
bepaald worden door het gunstige of ongunstige klimaat,
zo hangt de volle ontplooiing van een mens af
van het geestelijk klimaat, waarin hij leeft.
Menselijke verhoudingen worden bepaald door wat mensen
openlijk en onderhuids, bewust of onbewust
van elkaar denken en voor elkaar voelen.
Als je kwaad denkt, zul je kwaad doen, stoot je af en maak je mensen slecht.
Onverschilligheid en wantrouwen verwijderen mensen van elkaar.
Vertrouwen en waardering brengen mensen dichter bij elkaar.
Als je goed denkt ga je anderen waarderen en zeg je:
‘Je mag er zij!
‘Je bent de moeite waard!’
Het wordt warmer over de wereld.
uit: Zonnestralen van vriendschap
Phil Bosmans
_____________________________________________________________________________________________
sluiting 18 mei
______________________________________________________________________________________________
sluiting 11 mei
Als ik wist dat morgen de wereld ten onder ging, zou ik vandaag een appelboom planten.
MAARTEN LUTHER
__________________________________________________________________________________________
sluiting 27 april
Korte ballade
Wie zal ’t verstand der muis doorgronden,
Die in den bijbel heeft gevonden
Verzorging voor haar nageslacht?
Veel zachter slapen kinder-muizen
Die tussen de profeten huizen,
Dan menig mens, in menig nacht.
Prins Jezus, zijt Gij zoo vergeten,
Dat thans de muizen bijbels vreten?
Hierover heb ik nagedacht
Bij menig dag, in menig nacht,
En zie: een klein dier doet ons weten
Wat mensen zoo vaak zijn vergeten:
Gods woord behoedt het nageslacht.
J.W.F. Werumeus Buning
Uit: Winteraconiet (1961)
______________________________________________________________________________________________________
sluiting 20 april
ZINGEN
ZALF VOOR DE ZIEL
Een paar stukjes uit een krantenartikel (de Stentor 16-11-2009)
Wie regelmatig uit volle borst galmt, voelt zich lekkerder en fitter. Zingen is als zalf voor de ziel.
Waar het om gaat is dat bij het zingen allerlei hormonen worden aangemaakt. Serotonine, endorfine. Dat zijn onze lichaamseigen kickhormonen, de bijna-verslavende runners-highstofjes die bij duursporten vrijkomen. Die sturen bovendien de grote lichaamsfuncties aan: longen, hart, vaten. En ze activeren het immuunsysteem.
-
Zweedse onderzoekers deden testen bij amateurzangers en professionals vóór en na een zangles. De zingende amateurs rapporteerden meer pret en blijmoedigheid, stelden de wetenschappers vast.
-
Dit bleek ook uit een stijging van de hoeveelheid oxytocine in het bloed. Dit breinstofje wordt “knuffellhormoon” genoemd en speelt een rol bij bevalling, borstvoeding, maar ook in gevoelens van vertrouwen, liefde en verbondenheid bij koppels en verder bij het orgasme. Zangers voelden zich na de zangles energieker en meer ontspannen.
-
Zang doet kennelijk ook iets met het brein. In het neurologenblad European neurology rapporteerden Japanse medici over hun succesvolle proef bij mensen met de ziekte van Parkinson. Die hebben moeite met lopen en bewegen zich schuifelend voort. Ze leerden van muziektherapeuten om bij het lopen in hun verbeelding een liedje te zingen. Hun tred verbeterde zodanig, dat ze deze truc in hun dagelijkse leven gingen toepassen.
-
Patiёnten bij wie als gevolg van een beroerte het spraakvermogen niet meer vloeiend is (Broca afasie), blijken de woorden die ze niet meer kunnen uitspreken wel te kunnen zingen.
________________________________________________________________________________________
sluiting 6 april
Straatje
In je eigen smalle straatje
is de wereld veel te nauw
je ziet er nauwelijks de hemel
die is vandaag fantastisch blauw.
Dat heb jij niet in de gaten
je hebt geen notie van het al
Want jij leeft in je eigen straatje,
en dat straatje is smal.
Klim naar boven, naar de daken
naar een hemelhoog gewelf
en vergeet je eigen staatje
vlieg es even…. uit jezelf.
Toon Hermans
__________________________________________________________________________________
sluiting 16 mrt
Iedereen heeft muzikaal gevoel
Vogels zijn niet muzikaal en gibbons ook niet volgens Henkjan Honing. In de NRC van 13 februari 2010 vraagt Henkjan Honing zich af waarom mensen muziek maken. Hij wil dat weten en schreef er een boek over: ‘Iedereen is muzikaal. Wat we weten over het luisteren naar muziek.’
Een paar korte citaten uit dat artikel in NRC Handelsblad:
..De gewone luisteraar is dus heel muzikaal. Onlangs constateerde Honing bijvoorbeeld, dat subtiele muzikale verschillen in frasering en timing door liefhebbers zonder enige muzikale training evengoed worden opgemerkt als door echte muziekexperts… Als je de opgaven maar formuleert in termen en voorbeelden die ook gewone mensen goed kennen. Voordien scoorden in dit soort onderzoek altijd de muzikanten en muzikaal opgeleiden het best. Volgens Honing wordt die ‘voorsprong’ vooral veroorzaakt doordat experts preciezer kunnen uitdrukken wat ze horen..
…Iedereen is muzikaal slaat dus op het begrip van muziek en niet op de productie van muziek…
..Recentelijk ontdekte hij bijvoorbeeld, dat pasgeboren kinderen al blijk geven van maatgevoel, door ze (in hun slaap!) gemanipuleerde ritmes te laten horen en hun hersenactiviteit te meten…..
…Eerder was al eens gevonden dat baby’s ook melodieën blijven herkennen, als die later op een andere toonhoogte klinken. Dat vermogen wordt ‘relatief gehoor’ genoemd, en samen met ritmegevoel vormt het de basis van de menselijke muzikaliteit. Maar waarom hebben we allemaal zoveel muzikaal gevoel? Dat blijft toch een mysterie. Want het evolutionaire nut is nog niet gevonden.
Nu is er overal muziek te horen.. maar vroeger was muziek toch vooral zelf zingen, spelen en dansen?.
“Ja, in vrijwel alle culturen behalve de onze is muziek een groepsgebeuren en vaak in combinatie met dans. Soms hebben deze culturen niet eens een apart woord voor muziek. Wij in het Westen hebben muziek ook heel erg apart gezet, in die concertzalen, waarin je niet mag bewegen en praten. In Brazilië zingt iedereen ongedwongen.. ..In Nederland zeggen mensen dan snel: ‘het is toch niet helemaal goed, nog even studeren’. In dat zelf muziek maken zie je trouwens ook goed, dat muziek leidt tot emotionele bindingen en groepsgedrag. Ik denk, dat die bijdrage aan sociale cohesie ook belangrijk is geweest in de evolutie.”
Maar als die muzikaliteit uniek is voor de mens, hoe zit het dan met al die vrolijk fluitende vogels? En de zingende gibbons?
“ In onze oren is dat inderdaad muziek……. Maar wat is muziek? Alles is muziek waar wij als muziek naar luisteren. Dat is niet in een definitie te vangen……. Muzikaliteit is wel goed te definiëren, met de vaardigheden zoals maatgevoel en relatief gehoor. ….. Ik denk niet dat vogels muzikaliteit hebben. Geen maatgevoel en geen relatief gehoor.……”
U beschrijft ook hoe belangrijk in de luisterervaring, die ene wending in de muziek is, dat ene stukje in een popliedje of in een song of in een symfonie. Waar komt dat vandaan?
“We begrijpen het niet, maar het fenomeen is alom aanwezig. ……. Die kippenvelstukjes tonen ook dat muziek een intieme relatie heeft met ons geheugen en met ons emotionele systeem. Maar hoe dat werkt? Geen idee!”
Het weblog van Henkjan Honing is www.musiccognition.nl/blog
______________________________________________________________________________________________
sluiting 9 mrt
OP SCHOOL STONDEN ZE…
Op school stonden ze op het bord geschreven,
het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;
hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,
de ene werklijkheid, de andre schijn.
Hebben is niets. Is oorlog. Is niet leven.
Is van de wereld en haar goden zijn.
Zijn is, boven de dingen uitgeheven,
vervuld worden van goddelijke pijn.
Hebben is hard, Is lichaam Zijn twee borsten.
Is naar de aarde hongeren en dorsten.
Is enkel zinnen, enkel botte plicht.
Zijn is de ziel, is luisteren, is wijken,
is kind worden en naar de sterren kijken,
en daarheen langzaam worden opgelicht.
Ed Hoornik (1910–1970)
uit: Verzameld werk
_________________________________________
sluiting 2 mrt
GRENSGEVAL
Op school kreeg hij te vaak een vijf,
een ietwat mager predikaat
dat op twijfelachtig slaat
Conclusie: “Middelmatig”.
Lichamelijk wat hij niet sterk,
alleen geschikt voor lichter werk.
Hij bood zich aan bij een kantoor
maar daar had hij geen hersens voor.
Door protectie kwam hij klaar
bij een dienst, als ambtenaar.
Hij was niet lui en dat viel op,
vond zelfs waardering bij de top.
De baas bood hem een beter baan
bij het middenkader aan.
Vaak moest hij op z’n tenen staan,
kreeg slechts met pijn zijn taak gedaan.
Als grenspaal tussen hoog en laag
werd hij beplast van alle kanten.
Bij elk conflict was hij de buffer
en werd bij elke dreun wat duffer.
Hij werd zo suf dat hij, wat later,
getest moest door een psychiater.
Die zei: “Een typisch grensgeval.”
Hij dacht: “Dat klopt, dat wist ik al.”
uit: Leesbare klanken
H. Hoogeveen
_________________________________________________________________________________________________________
sluiting 16 febr
| Vriendschap niet inpakken |
Vriendschap is het mooiste en kostbaarste geschenk ooit aan mensen toevertrouwd.
Als je geschenk een teken van vriendschap is, mag je dat verpakken in geuren en kleuren, met lintjes van vrolijkheid en originaliteit. Maar laat de vriendschap vrij als een vlinder, die met lichte vleugels van het ene hart naar het andere vliegt.
Als je een vlinder inpakt, kan hij niet meer vliegen. Als je vriendschap inpakt, stikt ze.
Vriendschap is vrij, spontaan en ongedwongen. In elk geschenk, dat je koopt om een ander te beïnvloeden of te verleiden, sterft de vriendschap. In elk geschenk dat je geeft om iemand te verplichten of om meer terug te krijgen gaat de vriendschap dood. Een geschenk als teken van vriendschap is nooit zwaar en nooit groot. Het wordt rustig gedragen op de golven van sympathie, waardering en goedheid, die van het ene hart overslaan naar het andere.
Vriendschap. In je hart leven mensen die daar helemaal thuis zijn en die daar blijven wonen, zelfs als ze dood zijn.
Phil Bosmans
Neem je tijd
sluiting 9 febr
______________________________________________________________
sluiting 2 febr
DE STERREN
’s Nachts zijn alle steden
verblindend verlicht,
en heb je beneden
op boven geen zicht.
De hemellichamen
die daar met elkaar
ons noodlot beramen,
je neemt ze niet waar.
Maar tienduizendtallen
voltooien hun baan,
en duizenden vallen,
ontstaan en vergaan.
In wat er daar grillig
ontbrandt en verschiet,
volmaakt onverschillig
of iemand het ziet,
in al dat geflonker
heeft één ster gestraald
die nog in het donker
mijn leven bepaalt.
Ik weet dat ze schijnen,
hoog boven mijn hoofd,
en ook dat de mijne
allang is gedoofd.
uit:
Jean Pierre Rawie
Woelig stof
____________________
sluiting 26 jan 2010
TOT TIEN TELLEN
“Ik heb een heb een hand vol klachten”, zegt ze. “Zal ik ze eens opnoemen?” Ik schuif wat onrustig in mijn stoel. Ach, heden, daar heb je weer zo’n klaagverhaal! Ik heb er al wat in mijn leven moeten aanhoren…. Ik zou een ‘bijbel’ vol met klaagliederen kunnen schrijven, neem dat maar van mij aan. Maar ja, wat doe je als het je werk is? Wat doe je, als je geroepen bent om in Jezus’ naam klaagverhalen aan te horen? Als niemand, helemaal niemand meer naar je luisteren wil, dan pas ben je écht eenzaam…
“Nou, vooruit,” zeg ik, al mijn moed bij elkaar rapend, “laat maar eens horen…”
En dan begint ze haar litanie: “Eerste vinger: mijn werkloze man, tweede vinger: mijn darmklachten, derde vinger: mijn oogziekte, vierde vinger: mijn rumoerige buren, vijfde vinger: mijn jaloerse familie. Ziet u wel: een hand vol!”
Het klinkt bijna triomfantelijk en als ik goed naar haar gezicht kijk, dan lijkt het wel alsof ze zeggen wil: Ziezo, daar heb je niet van terug, hé? Ik knik. “Dat is niet mis,” zeg ik. “Dat is inderdaad een hele hand vol. En die andere hand dan, als ik vragen mag?” “O, dat zijn de zegeningen,” zegt ze – en nu is het alsof haar gezicht begint te stralen. “Wilt u die horen?” “Nou, als het niet te veel gevraagd is, wel graag, ja” zeg ik, nog stomverbaasd over deze onverwachte wending.
“Nou, daar gaan we dan. Eerste vinger: dat we nog elke dag genoeg te eten hebben, tweede vinger: dat we zo’n mooi huis hebben, derde vinger: dat er altijd mensen zijn die me willen helpen, vierde vinger: dat ik niet nog veel meer ziektes heb, vijfde vinger: dat ik aan de andere kant rustige buren heb. Nou, dat is ook precies een hand vol, ziet u wel?” Ik kan het niet ontkennen.
In stilte kijk ik naar haar beide, naar mij toegestoken handen. Het zijn twee handen die al veel verdriet hebben gedragen. Twee handen die zich vaak tot een vuist gebald hebben. Twee handen die weten wat “leven” is…
“En weet u wat ik nou zo mooi vind?” “Nou?”, vraag ik. “Wat er gebeurt als je gaat bidden.” “Als je gaat bidden?” “Ja, als je gaat bidden, dan gebeurt er iets met je handen.
Kijk, dan gaat mijn rechterhand, die van de zegeningen, naar de linker, ziet u wel? En dan vouw ik de vingers van mijn rechterhand, die vingers van de zegeningen, tussen de vingers van de linkerhand. En dan komen dus eigenlijk al die zegeningen tussen die beroerde dingen in te zitten. Dan houd ik dus eigenlijk die vervelende dingen tégen met mijn zegeningen, als u begrijpt wat ik bedoel. En zo bid ik dan.
Dan zeg ik eerst tegen God waar ik over in zit en wat me pijn doet. Maar daarna tel ik de zegeningen, begrijpt u wel, die vijf van mijn rechterhand.
En dan zeg ik tegen God: Dank u wel, Here God, dat ik die andere hand ook nog heb! Die houdt de zaak mooi in evenwicht, vindt u niet? En zo bid ik dan, begrijpt u wel? Ik vouw de zegeningen gewoon tussen de beroerde dingen in. En dan is het net alsof ze niet zo beroerd meer zijn…”
Ik knik opnieuw. Ik vouw mijn handen. En in gedachten tel ik – tot tien.
_____________________________
sluiting 19 jan 2010
Als ik blijf kijken
zoals ik altijd heb gekeken
Blijf ik denken
zoals ik altijd dacht
Als ik blijf denken
zoals ik altijd dacht
Blijf ik geloven
wat ik altijd heb geloofd
Als ik blijf geloven
wat ik altijd heb geloofd
Blijf ik doen
wat ik altijd heb gedaan
Als ik blijf doen
wat ik altijd heb gedaan
Blijft mij overkomen
wat mij altijd overkomt
Maar als ik nu mijn ogen sluit
en mijn ware zelf voel van binnen
Dan kom ik deze cirkel uit
en kan ik steeds opnieuw beginnen
___________________________
sluiting 12 jan 2010
GELUK
Een oud echtpaar ging naar bed,
op ’t nachtkastje twee bakjes met tanden
Vol liefde keek de man haar aan,
en streelde haar rimpelige handen.
Hij sprak “al meer dan vijftig jaar
zijn we gelukkig, meid,
geloof me, als ik zeg,
Ik wil je voor geen miljoen nog kwijt”
“Dat weet ik, jongen” zei de vrouw
“Ook jij bent niet te koop,
ook niet voor een miljoen
en dat is toch een hele hoop”.
Ze lagen daar te saam
Op de avond van hun leven.
Twee mensen die elkaar
Zoveel hebben gegeven.
Ze zeiden “wel te rusten hoor”
En hij gaf haar een zoen.
en fluisterde: “is de deur op slot
hier ligt voor twee miljoen!!”